półtora miliona czy jeden i pół miliona

Czy poprawne jest wymawianie "1,5 mln" jako jeden i pół miliona? Czy może tylko półtora?

Konstrukcja jeden i pół miliona pojawia się w polszczyźnie rzadko i zdecydowanie odradzałbym jej użycie. Dzieje się tak, ponieważ znaczenie dwóch pierwszych członów oddajemy liczebnikiem ułamkowym półtora. Z tego samego powodu nie mówimy za jeden i pół miesiąca, lecz za półtora miesiąca, nie: jeden i pół miliarda, tylko półtora miliarda. Półtora, w porównaniu z wariantywnym połączeniem, to forma bardziej ekonomiczna: krótsza, treściwa, a przede wszystkim – pojedyncze słowo.

W Korpusie Współczesnego Języka Polskiego, ważnej dla lingwistów bazie polskich tekstów z lat 2011-2020,  jeden i pół miliona nie pojawia się wcale, podczas gdy półtora miliona odnotowano 167 razy. Podobnie w wypadku frazy jeden i pół miesiąca: o ile w KWJP nie pojawia się ani razu, o tyle zestawienie półtora miesiąca ma frekwencję relatywnie wysoką.

Warto wreszcie dodać, że struktura jeden i pół miliona może być kalką angielskiego one and a half million, możliwe też (i chyba bardziej prawdopodobne), że tworzone jest przez analogię do regularnych form liczebników ułamkowych wskazujących na wartości wyższe, typu dwa i pół miliona, trzynaście i pół miliona, dziewięćdziesiąt dziewięć i pół miliona.

Bartłomiej Cieśla

Łączę pozdrowienia

B.C.